'Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời', hiểu sao cho đúng?
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Charm Group tổ chức siêu lễ hội biển tại Hồ Tràm vào dịp lễ 2.9
Tại vòng loại thứ 3 World Cup 2026 khu vực châu Á, đội tuyển Indonesia hiện có 6 điểm tại bảng C, ngang với các đội Ả Rập Xê Út, Bahrain và Trung Quốc, chỉ kém đội nhì bảng là Úc 1 điểm. Indonesia đứng trước cơ hội lớn để giành quyền lọt vào vòng chung kết (VCK) World Cup, nếu họ xếp trên 2 đại gia của bóng đá châu Á gồm Úc và Ả Rập Xê Út để chiếm vị trí nhì bảng đấu này khi kết thúc vòng loại thứ 3. Thành tích hiện có của đội bóng xứ sở vạn đảo đến từ việc họ sở hữu dàn cầu thủ nhập tịch gốc châu Âu (đặc biệt là số cầu thủ sinh ra tại Hà Lan) đông đảo. Với dàn cầu thủ này, Indonesia thậm chí còn gây bất ngờ lớn khi đánh bại Ả Rập Xê Út 2-0, cầm hòa 0-0 với Úc hồi năm ngoái.Ngược lại, đội tuyển U.20 Indonesia lại bị loại rất sớm, chỉ sau 2 trận thua tại vòng đấu bảng giải U.20 châu Á 2025. Giấc mơ giành quyền vào VCK World Cup U.20 trong năm nay của đội bóng trẻ xứ sở vạn đảo cũng chính thức tan thành mây khói sau thất bại này của đội tuyển U.20 Indonesia.Khác biệt nằm ở chỗ, U.20 Indonesia tại giải U.20 châu Á không có cầu thủ nhập tịch. Khi không có cầu thủ gốc nước ngoài trong đội hình, bóng đá xứ sở vạn đảo trở về đúng với trình độ… Đông Nam Á.Đây là thực tế được tờ Suara của Indonesia thốt lên: "U.20 Indonesia nhận những thất bại không thể cứu vãn trước các đội Iran và Uzbekistan. Những thất bại này phản ánh các đại diện của bóng đá Đông Nam Á, trong đó có bóng đá Indonesia vẫn còn khá lạc hậu so với nhóm các đội có trình độ hàng đầu châu Á".Tờ báo này cũng kêu gọi các nền bóng đá ở Đông Nam Á nên có những thay đổi để cải thiện thật nhanh chất lượng, tiến tới việc rút ngắn khoảng cách với các nền bóng đá hàng đầu ở châu lục. Trong số những giải pháp được đề cập, việc sử dụng cầu thủ nhập tịch chỉ là giải pháp nhất thời, không mang tính lâu dài. Vì như đã thấy, mỗi khi không có cầu thủ nhập tịch trong đội hình, bóng đá Indonesia thay đổi đến chóng mặt, gần như trở lại với vạch xuất phát. Giải pháp tối ưu được truyền thông Indonesia đưa ra, đó là tận dụng sự có mặt của cầu thủ nhập tịch để kích thích tính cạnh tranh ở các cầu thủ trong nước, buộc cầu thủ nội cũng phải nỗ lực để nâng chất chính mình. Một khi cầu thủ nội được nâng chất, đến lúc cầu thủ nhập tịch rút đi, cũng là thời điểm mà các cầu thủ thuần nội có thể tự đảm đương vai trò ở các giải quốc tế, tự thân giúp nền bóng đá nước nhà đạt đến chất lượng mới, ngay cả khi không có cầu thủ nhập tịch. Đây cũng là kinh nghiệm nói chung dành cho các nền bóng đá ở Đông Nam Á, Điều mấu chốt để cải thiện chất lượng cầu thủ vẫn là làm tốt khâu đào tạo trẻ. Cầu thủ nhập tịch là chất xúc tác để giúp các cầu thủ nội có động lực cạnh tranh, có định hướng để phấn đấu, chứ cầu thủ nhập tịch không phải là giải pháp lâu dài. Việc đội tuyển U.20 Indonesia được trả lại đúng với trình độ Đông Nam Á khi không có cầu thủ nhập tịch cũng phản ánh cuộc đua đến tấm HCV nội dung bóng đá nam SEA Games 33, sẽ rất sòng phẳng. Khi đó, không có chuyện đội bóng đá nam Indonesia tại SEA Games sẽ mạnh vượt trội so với phần còn lại, vì đội bóng đá nam xứ sở vạn đảo dự đại hội thể thao Đông Nam Á cũng không sử dụng cầu thủ nhập tịch làm nòng cốt.
Đồ Sơn sắp khai thác bãi tắm công cộng Vụng Hương
Không khác gì so với những con đường, tuyến phố lớn được trang trí tết bắt mắt, thu hút nhiều người đến tham quan chụp ảnh. Ở góc nhỏ của nhiều con hẻm hiện nay cũng trở nên sống động và rực rỡ không kém. Góc tết nhỏ ở hẻm không chỉ là nơi sinh hoạt cộng đồng mà còn trở thành nơi gắn kết tình làng nghĩa xóm, khi người dân chung tay trang trí, làm đẹp để đón Tết Ất Tỵ.Dạo quanh một vòng các con hẻm như: 100 đường Trần Hưng Đạo, 168 đường Nguyễn Thái Bình, 245 đường Nguyễn Trãi (Q.1), 115 đường Nguyễn Công Hoan (Q.Phú Nhuận), 59 đường Trần Quang Diệu (Q.3)… mới thấy không khí tết ở hẻm ấm áp lạ thường. Tuy mỗi con hẻm được trang trí tiểu cảnh khác nhau, nhưng tựu trung lại đều đậm chất tết với những cành mai, cành đào, bánh tét, bánh chưng, khung cảnh tết xưa và nay…Bà Phan Thị Cẩm Hồng, Trưởng khu phố 9, P.Nguyễn Thái Bình (Q.1, TP.HCM) cho biết từ ngày 14.1 nhiều người dân trong khu phố đã cùng lên ý tưởng và bắt tay vào thực hiện. Sau vài ngày, khu vực đầu hẻm 168 đường Nguyễn Thái Bình cũng đã hoàn thành việc trang trí cho Tết Ất Tỵ năm nay. Bà Hồng nói thêm, không gian ở hẻm 168 năm nay được tái hiện không khí tết xưa. Trong đó, sẽ bài trí ti vi cũ, bình trà, cùng nhiều vật dụng của thời điểm cách đây hàng chục năm. Cạnh bên là gánh lúa, nếp và đậu xanh đều là những mặt hàng thật được đặt tại đây. Những ý tưởng này theo bà đến từ những người trẻ khi bắt tay thực hiện. "Nhờ không gian này mà khi ai ra vào đều cảm nhận được sự nồng ấm, không gian chụp ảnh và nhất là nhắc nhở cho bà con là tết đang đến gần", bà Hồng chia sẻ.
Tối 17.1, nguồn tin của Thanh Niên cho biết, Công an H.Phú Xuyên (Hà Nội) đang phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ liên quan điều tra nguyên nhân tử vong của 4 người trên địa bàn xã Hoàng Long (H.Phú Xuyên).4 nạn nhân được xác định là người thân trong cùng gia đình, được phát hiện tử vong trong ngôi nhà ở xã Hoàng Long.Những người dân sống gần hiện trường cho hay, các nạn nhân gồm cụ bà hơn 70 tuổi, con dâu khoảng 50 tuổi và 2 cháu nội của cụ bà khoảng gần 20 tuổi. Thời điểm phát hiện sự việc, con trai bà cụ không có mặt tại địa phương.Ngay sau khi nắm thông tin, Công an H.Phú Xuyên đã có mặt phong tỏa hiện trường để tổ chức khám nghiệm, phối hợp điều tra nguyên nhân.
Giải marathon 'Vì an toàn giao thông' đến với vùng đất Tây Nguyên
Ngày 15.2, theo thông tin từ Đội CSGT Công an TP.Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), lực lượng đang phối hợp, xác minh danh tính 2 thanh niên đánh người sau vụ va chạm giao thông.Theo thông tin ban đầu, khoảng 10 giờ 42 phút (ngày 14.2), tại nút giao giữa đường Phan Chu Trinh và Đặng Thai Mai (P.Tân Lợi, TP.Buôn Ma Thuột) xảy ra vụ va chạm giao thông giữa 2 xe máy.Theo đó, vụ va chạm khá nhẹ nhưng khiến người đàn ông đi trên xe máy mang BKS 47B2-2XX.XX ngã xuống đường. Khi người này chuẩn bị đứng dậy thì bị 2 thanh niên điều khiển xe máy mang BKS 47AD-060.86 cùng lao vào, đá nhiều lần vào vùng mặt.Cụ thể, người bị đánh trong vụ va chạm giao thông là anh V.T.H.Q.T. (25 tuổi, trú tại TP.Buôn Ma Thuột). Sau khi bị đánh, anh T. đã đến Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên để khám, điều trị.Theo thông tin từ Đội CSGT Công an TP.Buôn Ma Thuột, vụ va chạm giao thông nói trên không gây thiệt hại về người và tài sản. Hiện, lực lượng chức năng đang điều tra, truy tìm danh tính 2 thanh niên này.Qua tìm hiểu của PV, khi đến bệnh viện, anh T. trong tình trạng bị chảy máu nhiều, đau đầu, tức ngực, bị đau nhức phần răng cửa.
